ÇALIDERE ( MIHKEREK) KÖYÜ
Çakıldere, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Tarihsel Tao Klarceti bölgesinin Kola kesiminde yer
alan köyün eski adı 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i
Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde
Ori Kilisa (اوری كلسا) olarak geçer. "İki kilise" anlamına gelen
Gürcüce Ori Eklesia (ორი ეკლესია) adının sadece ikinci
kelimesinin Türkçeye çevrilerek kaydedildiği anlaşılmaktadır. Bu tarihte Ori
Kilisa, Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Güney
nahiyesine bağlıydı ve tamamen boşalmıştı.
Ori Kilisa adı zaman içinde Ora
Kilisa'ya dönüşmüştür. Nitekim Rus idaresi 1886 tarihli nüfus sayımında köyü
Ora-Kilisa (Ора-Килиса) adıyla kaydetmiştir. Bu tarihte köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Nüfusu,
tamamı Kürt olan 58 kişiden oluşuyordu. 1595 tarihinde Gürcülerden
boşalmış olan köye sonradan Kürtlerin yerleştirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Rus idaresi Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru
sona erince, Ori Kilisa köyü bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde
kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Artvin sancağı ile Ora Kilisa'nın içinde yer aldığı Ardahan sancağı Sovyet Rusya tarafından Gürcistan'ın sınırları içinde
tanındı. Ertesi yıl Kızıl Ordu'nun
Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında anlaşmaya varıldı ve Ora
Kilisa köyü Türkiye'ye bırakıldı.
Çakıldere köyü, 1928 tarihli Osmanlıca
köy listesinde "Ora Kilisa" (اورا كلیسا) olarak geçer. Bu tarihte
köy, Kars vilayetinin Göle kazasının Okam nahiyesine bağlıydı. 1935 genel
nüfus sayımında da aynı idari konuma sahipti ve köyün nüfusu 305 kişiden
oluşuyordu. Ori Kilisa, Ora Kilisa veya Orikilise "yabancı kökten
geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Çakıldere olarak
değiştirildi. Nitekim 1960 genel nüfus sayımında köyün adı "Çakıldere
(Ortakilise)" biçiminde yazılmıştır.] 1965 genel nüfus sayımında Çakıldere köyünün nüfusu 757 kişiden
oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 51 kişi okuma yazma biliyordu.
Çakıldere'de iki kilisenin varlığı, 16.
yüzyılda Osmanlıların eline geçmeden önce de buranın bir yerleşme olduğunu
göstermektedir. Köyün eski adı bu kiliselerle ilişkili olduğu anlaşılmaktadır.
Çakıldere köyünde tek nefli köy kilisesinden geriye sadece yıkıntılar
kalmıştır. Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli 1917 yılında köyün
yakınında ikinci kilisenin yıkıntılarının olduğu yazmış, ancak bu kiliseden
bugüne bir şey kalmamıştır
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 24 km,
Göle ilçe merkezine ise 30 km uzaklıktadır.
