YENİKÖY KÖYÜ

Tarihçe

Yeniköy, bu yerleşimin bilinen en eski adıdır. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Yeni Köy (یكی كوی) olarak geçer. Daha eski kayıtlarda "Yeni Köy" adı geçmemektedir. Köy 20. yüzyılın başında kurulmuş ve bundan dolayı da "Yeni Köy" olarak adlandırılmış olabilir. Ancak köyün sınırları içinde terk edilmiş iki yerleşimin kalıntılarının bulunması, Yeniköy'ün çevresinin eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.

Yeniköy'ün bulunduğu topraklar, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Türkçe Göle olarak bilinen Kola bölgesi ve köy, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Bugünkü Yeniköy sınırları içinde terk edilmiş köylerden biri, Rus idaresi sırasında Kaznafar (Казнафаръ) adıyla kaydedilmiştir. Rus idaresinde bu yerleşim, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Kaznafar'da Türkmenler yaşıyordu ve köyün nüfusu 72 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusu 1896 yılında 128 kişi, 1906 yılında 170 kişi olarak tespit edilmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli, köyde bir kilise ile büyükçe yıkık bir kalenin bulunduğunu ve Türkmenlerin yaşadığını yazmıştır. Martvileli'nin kale olarak söz ettiği yapı, Kaznafar'ın 1,3 kilometre kuzeyinde, yarı yıkık biçimde bugüne ulaşmış kule (7,2×4,5 m) olabilir.

Yeniköy'ün sınırları içindeki terk edilmiş ikinci yerleşim, köyün 4 km kuzeybatısında yer alır. Bu yerleşimde günümüze tek nefli bir kilisenin kalıntıları ulaşmıştır. Köylülerim "Kumluk" olarak adlandırdığı bu yerleşimin tarihsel adı bilinmemektedir. Bununla birlikte söz konusu kilise, ortadan kalkmış olan köyün eski bir Hristiyan yerleşimi olduğunu göstermektedir.

"Kaznafar" ve "Kumluk" adlı köyler 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde geçmemektedir. Muhtemelen yeni bir yerleşim olan Yeni Köy ise, bu tarihte Kars vilayetinin Göle kazasının Okam nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında "Yeniköy" biçiminde yazılmış olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 308 kişiden oluşuyordu. 1965 genel nüfus sayımında Yeniköy'ün nüfusu 724 kişiye yükselmişti ve bu nüfus içinde sadece 117 kişi okuma yazma biliyordu.

Coğrafya

Yeniköy Ardahan il merkezine 43 km, Göle ilçe merkezine ise 38 km uzaklıktadır.

Köy Muhtarı Erdem Çakmak

Köy Dernek Başkanı Arif Suçuğ 05324521893