YENİ DEMİRKAPI KÖYÜ

Yenidemirkapı ile Eskidemirkapı köylerinin eski adı Demirkapı'dır. Nitekim Richard Andree'nin 1885 tarihli haritasında "Damir Kapy" (Demir Kapı) olarak geçer. Ertesi yıl Rus idaresinin nüfus tespitinde "Demirkapı" adı altında, Demir Kapı Yunan (Демур-Капы Греческий) ve Demir Kapı Kürt (Демур-Капы Куртинский) olmak üzere iki köy kaydedilmiştir. Yenidemirkapı, bu tarihte Demir Kapı Yunan (Demir Kapı Rum) olarak kaydedilen köydür.

Demirkapı adı taşıyan iki yerleşim, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bununla birlikte bu yerleşimlerle ilgi kayıtlara ancak 19. yüzyılda rastlanmaktadır. Öte yandan Eskidemirkapı köyü sınırları içindeki megalit yapı kalıntıları, bu yörenin çok eski yerleşim olduğunu göstermektedir.

Türkçe Göle olarak bilinen Kola bölgesi uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 yılında "Demur Kapı Yunan" (Демур-Капы Греческий) adıyla kaydettiği bugünkü Yenidemirkapı, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. Köyün nüfusu, Rum (Yunan) olarak kaydedilmiş 127 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusu 1896 yılında 229 kişi, 1906 yılında 333 kişi olarak tespit edilmiştir.

Göle bölgesinde 1907 yılında araştırma gezisi yapan Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, o sırada bölgenin nüfusu hayli renkli bir hale gelmiş, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı ülkesinden Rusların egemenliğine geçen topraklara göç etmiş olan Rumlar ve Ermeniler, Müslüman Gürcülerden boşalmış olan yerlere yerleştirilmişti.

Demir Kapı Rum köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca bu yerleşim Türkiye'ye bırakıldı.

Demir Kapı Rum köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Yeni Demir Kapu (یكی دمیر قپو) adıyla Kars vilayetinin Göle kazasının Okam nahiyesine bağlıydı. Demir Kapı Kürt ise, bu kaynakta Göle kazasının merkez nahiyesi sınırları içinde Kürt Demir Kapu (كورت دمیر قپو) adıyla geçer. 1940 genel nüfus sayımında Eski Demirkapı Göle kazasının Okam nahiyesine, Yeni Demirkapı ise merkez nahiyesine bağlıydı ve Yeni Demirkapı'nın nüfusu 349 kişiden oluşuyordu. Yenidemirkapı köyünün 1965 genel nüfus sayımında nüfusu 622 kişiye yükselmişti ve bu nüfus içinde 280 kişi okuma yazma biliyordu.

Köy, Ardahan il merkezine 56 km, Göle ilçe merkezine ise 12 km uzaklıktadır.